چرا مسابقات 2010 در آفریقای جنوبی برگزار می‌شود؟

ویژه نامه جام جهانی 2010

چرا مسابقات 2010 در آفریقای جنوبی

 برگزار می‌شود؟

برای نخستین بار جام جهانی فوتبال در قاره آفریقا برگزار می‌شود. اما چرا آفریقای جنوبی؟

(1)برای نخستین بار جام جهانی فوتبال در قاره آفریقا برگزار می‌شود. در یک تحلیل ساده، شاید بتوان این تصمیم را به جامع‌نگری فیفا و خارج کردن میزبانی پربیننده‌ترین و معظم‌ترین رویداد ورزشی جهان از انحصار کشورهای اروپایی و آمریکای جنوبی دانست.اما چرا آفریقای جنوبی؟

(2)در همین قاره آفریقا، بسیار کشورهایی هستند که چه به لحاظ تاریخی، چه از جهت توان اقتصادی و چه قدرت ورزشی در سطح بالاتری نسبت به آفریقای جنوبی قرار دارند. می‌توان حتی کشورهایی را نام برد که در بازی افتتاحیه جام‌جهانی مقابل قهرمان دوره قبل از آن به پیروزی رسیده و شگفتی آفریده و یا داوری داشته‌اند که فینال جام جهانی را سوت زده است. اما این کشورها نه فقط میزبان، بلکه نامزد میزبانی جام جهانی فوتبال هم نشده‌اند. به راستی چرا؟ از میان تمام کشورهای بزرگ و کوچک، قدرتمند و متوسط و زیرمتوسط به لحاظ ساختار و سطح کیفی فوتبال، غنی و فقیر قاره سیاه، چرا آفریقای جنوبی؟
به نظر می‌رسد باید به جز مؤلفه‌های اقتصادی، فنی و ورزشی روی عامل بسیار مهم دیگری درنگ کرد:«نقش ارزشمند نلسون ماندلا در توجه افکار عمومی جهان به مبارزه با نژادپرستی، تلاش برای برقراری صلح در کشورها، همزیستی مسالمت‌آمیز ملت‌ها بدون کمترین برتری طلبی به لحاظ‌ نژاد، رنگ پوست، مذهب و زبان، همکاری برای محو هرگونه خشونت و عملی ساختن شعار اساسی بخشیدن ارادی و بدون تحمیل به جای انتقام گرفتن.»
(3)اگرچه پس از میزبانی مشترک دو کشور آسیایی (ژاپن و کره جنوبی) در سال 2002، فیفا به دنبال یافتن موقعیت و فرصتی مناسب برای برگزاری جام جهانی فوتبال در یک کشور آفریقایی بود، اما بعید به نظر می‌رسد که در شرایط «فقدان نلسون ماندلای بزرگ» این میزبانی به آفریقای جنوبی سپرده می‌شد که هنوز با مشکلات عدیده سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و حتی امنیتی روبرو است. در واقع شخصیت کاریزماتیک «نلسون ماندلا» و محبوبیت جهانی او، مهم‌ترین عامل برتری آفریقای جنوبی نسبت به دیگر مدعیان میزبانی جام‌جهانی 2010 بوده است. بزرگمردی که 27 سال از بهترین دوران عمر خود را در زندان‌های رژیم نژادپرست «پروتاریا» گذراند و پس از آزادی نیز اگرچه توسط مردم کشورش به ریاست جمهوری آفریقای جنوبی انتخاب شد، اما بعد از پایان دوره ریاست خود اساساً از دنیای سیاست کناره گرفت و به سراغ فعالیت‌های بشردوستانه رفت. پیرمرد جوان دلی که وقتی «یان اسمیت» رهبر سفیدپوستان نژادپرست را پس از آزادی خود در زندان دید، سخت برآشفت و گفت:«قرار بود زندان‌ها به مدارس و دانشگاه‌ها تبدیل گردند. قرار نبود جای زندانی و زندانبان عوض شود»!

بعد هم زمانی که با اعتراض برخی از دوستان و دوستداران در مورد شکنجه‌های نژادپرستان علیه مبارزان سیاه‌پوست از جمله خود او (ماندلا) مواجه شد آن جمله معروف و تاریخی را گفت: «من می‌بخشم، اما آن وقایع را فراموش نمی‌‌کنم.» و اینچنین بود که «فیفا» نیز در مقابل وی سر تعظیم فرود آورد و آفریقای جنوبی در میان تعجب همگان، میزبان جام‌جهانی شد.